Δώδεκα η ώρα έχει πάει. Η ζέστη, αν και Ιούλιος, τεράστια, δεδομένου ότι βρισκόμαστε τόσο ψηλά στο χάρτη. Τα φαντάσματα του ψυχρού πολέμου χτυπούν μέσα στο μυαλό μου, ακόμα κι αν αυτή η πόλη έχει ξαναχτιστεί από την αρχή από το ’90 και μετά. Ανατολικό Βερολίνο. Βγαίνοντας από το αγαπημένο μου κατάστημα βιολογικών προϊόντων για ν’ αγοράσω κάποια πράγματα που δυστυχώς δεν τα βρίσκω στην πανέμορφη πόλη μας, τη Θεσσαλονίκη, πέφτω πάνω σε ένα KIOSK (όπως τα λένε αυτοί…), περίπτερο κοινώς. Μου κάνει τρομερή εντύπωση το γεγονός πως αν και περπάτησα όλο το Βερολίνο, είναι το πρώτο που συναντώ.
Ένας αλλά Λέων, λέω από μέσα μου και σηκώνω τη φωτογραφική μου μηχανή για ν’ αποθανατίσω το απρόσμενο θέαμα που έχω μπροστά μου. Αφού λοιπόν βγάζω “δειλά δειλά” μία δύο φωτογραφίες, σκέφτομαι πως θα ‘πρεπε πρώτα να λάβω την άδεια από τον ιδιοκτήτη του. Πλησιάζω και με σπαστά Γερμανικά του εξηγώ πως έχω αναλάβει την επιμέλεια του περιοδικού και πως χρειάζομαι μερικές φωτογραφίες. Δεν έχει πρόβλημα… Παίρνω ακόμα μεγαλύτερο θάρρος και του ζητώ συνέντευξη. Ευγενικά και χαμογελώντας μου εξηγεί πως είναι πολύ ντροπαλός για κάτι τέτοιο. Ξεκινώ λοιπόν, να φωτογραφίζω…
…Δύο μέρες αργότερα, βρίσκομαι στη Βαρσοβία. Η φίλη μου, η οποία κατάγεται από εκεί, μου εξηγεί πως τα περίπτερα είναι περισσότερα κι από την Ελλάδα… Αναρωτιέμαι πώς γίνεται αυτό… Κι αυτοί κρίση δεν έχουν; Κι αυτοί δεν έχουν απελευθέρωση του ωραρίου στα σούπερ μάρκετ και τις Κυριακές; Τι ακριβώς συμβαίνει στην Πολωνία και βλέπω μπροστά μου αυτά τα μεταλλικά πανέμορφα και καινούρια περίπτερα, σε αντίθεση με το παλιό και ξύλινο (και κυρίως μοναδικό) του Βερολίνου; Γιατί αυτά τα περίπτερα πουλάνε από τσιγάρα, καρφίτσες, μέχρι και παιχνίδια; Μήπως εντοπίζει κάποιος πολλά κοινά σημεία με την Ελλάδα;
Ψάχνοντας να βρω ολόκληρη την ιστορία των περιπτέρων σε Γερμανία και Πολωνία, εντοπίζω διαφορές τεράστιες. Στην Πολωνία, η ιδιωτικοποίησή τους έγινε με πολύ αργούς ρυθμούς. Με σταθερά βήματα η Πολωνική κυβέρνηση, πούλησε τα περίπτερα, είτε σε εταιρίες, είτε σε συνεταιρισμούς στα μέσα του 2000. Στη Γερμανία έγινε πλήρης απελευθέρωση, απευθείας σε ιδιώτες μικροεπαγγελματίες, με αποτέλεσμα, όταν και συνέβη η απελευθέρωση των ωραρίων από τα σούπερ μάρκετ και η πώληση τσιγάρων από πολλά σημεία, σταδιακά να κλείσουν όλα.
Ελλάδα; Κρίση τα τελευταία πέντε χρόνια, απελευθέρωση ωραρίου μερικώς και πώληση τσιγάρων από τα σούπερ μάρκετ. Ποια θα πρέπει να είναι τα αντανακλαστικά των περιπτερούχων; Συνεργασίες και συνεταιρισμοί. Ένα λαμπρό παράδειγμα – και το γνωρίζω γιατί συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη- αποτελεί η HellenicKiosk. Μήπως θα πρέπει να μπουν σε διαδικασία οι επαγγελματίες όλου του κλάδου για να προλάβουν καταστάσεις που οδηγούν από μόνες τους σε λουκέτα;
Γενικό συμπέρασμα από όλη αυτή την επίσκεψη αποτελεί το εξής. Μόνο ενωμένος ένας ολόκληρος κλάδος θα μπορέσει να αντέξει στη λαίλαπα του καπιταλισμού και του ανταγωνισμού, καθώς μόνο έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε μία σωστή και «νοικοκυρεμένη» επιβίωση. Το κάνουν και άλλοι κλάδοι (βιολογικά προϊόντα για παράδειγμα) και σε Ελλάδα αλλά και σε εξωτερικό – βλέπε πάλι Γερμανία και Πολωνία που όταν η αγορά «έσκασε», μείνανε μόνο οι συνεταιρισμοί- . Μήπως αυτή αποτελεί την ευκαιρία μέσα στην κρίση που όλοι οι επαγγελματίες ψάχνουν τα τελευταία τέσσερα χρόνια;
Επιμέλεια ρεπορτάζ
Θωμάς Παπαθανασίου
